„Mikrobiom” to termin naukowy określający miliardy mikroorganizmów, które zamieszkują jelita, skórę i inne części ciała. Są one niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania naszych organizmów. Szczególne znaczenie zdrowotne mają niezwykle liczne bakterie zamieszkujące jelita, nazywane również „florą jelitową”. W jaki sposób ci mikroskopijni mieszkańcy jelit wpływają na nasze zdrowie i jak odżywianie może wpłynąć na zmiany w mikrobiomie? To wszystko wyjaśniamy w tym artykule.
Małe organizmy do zadań specjalnych
Mikrobiom składa się z około 39 trylionów mikroorganizmów – jest to niewyobrażalna liczba. Oznacza to, że w naszym organizmie znajduje się więcej mikrobów niż komórek ludzkiego ciała (których jest ok. 30 bilionów). Należą one do setek różnych szczepów bakteryjnych, a ich indywidualny rozkład zależy od wieku, trybu życia i diety danej osoby. W jelitach różne szczepy bakterii spełniają odmienne funkcje: niektóre z nich rozkładają głównie węglowodany, podczas gdy inne specjalizują się w pomocy przy trawieniu białek. Ponadto, umożliwiają one również wchłanianie składników mineralnych, takich jak żelazo i magnez oraz chronią organizm przed patogenami. Z tego też względu flora jelitowa odgrywa tak ważną rolę w sprawnym funkcjonowaniu układu odpornościowego.
Niestety, zdarza się, że skład mikrobiomu jest niewłaściwy. Miejmy więc na uwadze fakt, że wiele chorób może być bezpośrednio związanych z naszą florą jelitową. Dotyczący to takich chorób jak cukrzyca, otyłość czy choroby zapalne jelit. Trzeba pamiętać, że choroby mogą być zarówno skutkiem, jak i przyczyną zaburzeń w mikrobiomie. Również niektóre typy nowotworów, reumatoidalne zapalenie stawów, alergie i astma mogą mieć bezpośredni związek z nieprawidłowościami w mikrobiomie.
Wpływ żywienia na mikrobiom
Różnorodność szczepów bakterii, które tworzą florę jelitową jest determinowana przez wiele czynników. Należą do nich masa ciała, wiek, czynniki środowiskowe, choroby jelit, przyjmowane leki i aktywność fizyczna. Jednak to dieta, czyli to co jemy na co dzień, ma decydujący wpływ na liczbę różnych rodzajów bakterii żyjących w naszych jelitach.
Składnikiem, który bardzo korzystnie wpływa na skład flory jelitowej, jest błonnik pokarmowy. Jego działanie polega na zapewnieniu utrzymania prawidłowego stanu błony śluzowej jelita grubego. Innym ważnym składnikiem diety są polifenole, które są zawarte m. in. w borówkach, truskawkach i porzeczkach. Mają one również pozytywny wpływ na skład bakterii w jelitach.
Składniki odżywcze, czyli węglowodany, białka i tłuszcze, mają różnoraki wpływ na florę jelitową. Przykładowo: duża ilość tłuszczu, a mała ilość węglowodanów w diecie może spowodować, że w jelitach występować będzie znacznie mniej przyjaznych dla jelit bifidobakterii. Z kolei owoce i warzywa, które zawierają dużo węglowodanów, przyczyniają się do wzrostu różnorodności szczepów bakterii, co uważane jest za czynnik bardzo korzystny dla zdrowia.
Mikrobiom wegan
Naukowcy odkryli znaczące różnice w mikrobiomie wegan i osób będących na diecie tradycyjnej. Ludzie, które odżywiają się roślinnie, mają znacznie więcej ochronnych i przeciwzapalnych bakterii w jelitach niż „mięsożercy“. Przy tradycyjnym modelu żywienia zwiększa się co prawda ilość bakterii, ale niekoniecznie tych prozdrowotnych, co może mieć bezpośredni związek z przewlekłymi chorobami zapalnymi jelit.
Ogólnie rzecz biorąc, wegetarianie i weganie wypadają lepiej w badaniach dotyczących zdrowia jelit niż ludzie, którzy spożywają mięso. Wynika to najprawdopodobniej z wysokiej zawartości błonnika w dietach roślinnych.
Produkty sojowe mogą mieć również pozytywny wpływ na skład flory jelitowej, gdyż ich włączenie do diety zwiększa poziom bakterii prozdrowotnych i zmniejsza populację bakterii chorobotwórczych. Spożywanie soi może więc zmniejszać ryzyko wystąpienia niektórych chorób związanych z naszą florą bakteryjną.
Warto też dodać, że modyfikacja diety może spowodować znaczące zmiany w mikrobiomie już po 24 godzinach.
Wnioski
Chociaż dokładne działanie i skład mikrobiomu nie zostały jeszcze dostatecznie zbadane, wiemy, że mikroorganizmy zasiedlające jelita są niezmiernie ważne dla naszego zdrowia. Na szczęście możemy pomóc w prawidłowym doborze składu naszego indywidualnego mikrobiomu. Owoce, warzywa, soja, błonnik, czyli wszystkie produkty mające pozytywny wpływ na florę jelitową, często goszczą w posiłkach osób będących na diecie roślinnej.
Mamy nadzieję, że te informacje zachęciły Cię do wypróbowania diety wegańskiej. Jeśli tak, zapraszamy do dołączenia do naszego programu Tydzień na Weganie, w ramach którego możesz za darmo i bez zobowiązań dołączyć do naszego wyzwania. Czekamy na Ciebie!
Zdjęcie © Aslysun – Shutterstock
