Na polskim rynku można znaleźć obecnie wiele książek traktujących o weganizmie, prawach zwierząt i inicjatywach prozwierzęcych. Unaoczniają one łamanie praw zwierząt, często stanowiąc świadectwo przemocy zadawanej zwierzętom na wielu różnych płaszczyznach i podpowiadają, jak przestać przykładać rękę do okrucieństwa związanego z eksploatacją zwierząt. W tym artykule przedstawimy jedne z najciekawszych i najbardziej wartościowych naszym zdaniem książek, zarówno polskich jak i zagranicznych autorów.
„Zjadanie zwierząt”, Jonathan Safran Foer, Wydawnictwo Krytyki Politycznej
Motywem do napisania książki były dla jej autora narodziny syna. Autor chciał się dowiedzieć, czym powinien go karmić i dlaczego zdecydowana większość ludzi twierdzi, że powinno to być mięso. Autor przeprowadził prywatne śledztwo, w którym próbował zbadać, skąd pochodzi mięso, jak się je produkuje i jak traktowane są zwierzęta hodowane dla zaspokojenia potrzeb człowieka. Swoje badania poszerzył także o to, jak zjadanie mięsa wpływa na gospodarkę, społeczeństwo i środowisko. To, czego autor dowiedział się w trakcie swojego śledztwa, nakazało mu upublicznić ogrom okrucieństwa, z jakim się spotkał.
Na podstawie książki powstał także film z Natalie Portman, który można obejrzeć na platformie Netflix oraz VOD.
„Dziękuję za świńskie oczy”, Dariusz Gzyra, Wydawnictwo Krytyki Politycznej
Dariusz Gzyra, działacz społeczny, współzałożyciel Stowarzyszenia Empatia i weganin, napisał „Dziękuję za świńskie oczy”, jak sam mówi: żeby pomóc uwidocznić mechanizmy, które powodują, że krzywda zwierząt jest tak powszechna. Ma ona związek zarówno z tym, co jednostkowe, jak i tym, co społeczne i systemowe. To książka o tym, jak traktujemy zwierzęta, jak powinniśmy zmienić nasze postępowanie i jakich zacząć dokonywać wyborów, by przestać przyczyniać się do cierpienia zwierząt. „Dziękuję za świńskie oczy” uznano za niezwykle ważny głos w publicznej dyskusji na temat naszego stosunku do innych zwierząt i potrzebie prowegańskiej polityki rozwoju.
„Zwierzęcy punkt widzenia” Éric Baratay, Wydawnictwo W Podwórku
Książka wyjątkowa i zdecydowanie wyróżniająca się na tle innych tytułów traktujących o zwierzętach i ich prawach. Éric Baratay, francuski historyk i eseista, specjalizujący się w badaniach nad historią zwierząt i ich relacjami z ludźmi, podjął się wyjątkowego zadania i spisał historię zwierząt. Opisał ich mękę na wojnie, brzemię cierpień koni, historię zagubionych krów czy bezdomnych kotów. Książka jest niezwykle ciekawą próbą uwolnienia historii od wizji antropocentrycznej zwracając uwagę na zwierzęta – współtowarzyszy człowieka i podejmując ich punkt widzenia. Żywe zwierzę – jak postuluje w swojej książce Éric Baratay – nie może nadal być białą plamą historii”.
„Poza słowami. Co myślą i czują zwierzęta”, Carl Safina, Wydawnictwo Krytyki Politycznej
Carl Safina nie pisze o okrucieństwie hodowli przemysłowych. Autor zabiera swoich czytelników w podróż do Parku Narodowego Amboseli znajdującego się na zagrożonych terenach Kenii i ukazuje im oczom dramat rodzin słoni walczącymi o przetrwanie w czasach kłusownictwa i suszy. Kolejnym tematem książki są wilki próbujące poradzić sobie po osobistej tragedii i stracie jednego z członków swojego stada. „Poza słowami” dotyka także świata łagodnych orek zamieszkujących wody północnozachodniego Pacyfiku. Jak o swej książce mówi sam autor: Chciałem dowiedzieć się, czego doświadczają i dlaczego wydają się nam tak bliskie i tak interesujące. Pozwoliłem sobie zadać pytanie zabronione wśród naukowców: kim jesteście?
Piękne i nietuzinkowe świadectwo zwierząt, które podziwiamy, ale nie wykonujemy większego wysiłku, by bliżej poznać ich naturę.
„Zoopolis”, Sue Donaldson, Will Kymlicka, Wydawnictwo Oficyna 21
„Zoopolis” uznawane jest za jedno z ważniejszych i obszerniej komentowanych dzieł filozoficznych na temat relacji ludzko-zwierzęcych w ostatnich dziesięcioleciach. Jego autorzy, Sue Donaldson i Will Kymlicki przenoszą debatę o zwierzętach ze sfery etyki stosowanej do sfery teorii politycznej.
W książce znajdziemy m.in. rozdziały poświęcone rozszerzonej teorii praw zwierząt, zwierzętom udomowionym, zwierzętom dzikim oraz zwierzętom liminalnym. Pozycja powinna znaleźć się w biblioteczce każdego, kto pragnie poszerzyć swoją wiedzę w zakresie teorii politycznej praw zwierząt.
„Jak stworzyć wegański świat”, Tobias Leenaert, Wydawnictwo Krytyki Politycznej
„Jak stworzyć wegański świat” to pierwsza na rynku polskim książka próbująca odpowiedzieć na pytanie, dlaczego dotychczasowe strategie działania aktywistów i organizacji prozwierzęcych nie przyniosły spodziewanych rezultatów. Tobias Leenaert, współzałożyciel organizacji ProVeg oraz autor bloga The Vegan Strategist, prezentuje nowe założenia i pomysły, jak stworzyć wegański świat dzisiaj i udowadnia, że potrzebujemy bardziej pragmatycznego podejścia. To pozycja obowiązkowa dla wszystkich, którzy chcieliby efektywniej działać na rzecz zwierząt; znajdziemy w niej konkretne wskazówki, jak motywować do zmian otoczenie i jak nie ustawać w dążeniach do kreowania wegańskiego świata.
Książka znalazła się pod patronatem Fundacji Alberta Schweitzera.
„Porozmawiajmy o jedzeniu zwierząt”, Michael Huemer, Wydawnictwo Naukowe PWN
Michael Huemer na wstępie swojej książki stwierdza: Najgorsze, co zrobiłem w życiu, było to, że przez wiele lat jadłem mięso i inne produkty odzwierzęce. Autor twierdzi, że wspierając przemysłową produkcję mięsa, jajek i mleka i jajek, ludzie przyczyniają się do zwiększenia cierpienia na świecie. Trudno się z nim nie zgodzić. Książka jednak nie stanowi jedynie osobistych wyznań autora, a swoiste kompendium argumentów po obu stronach debaty „za” i „przeciw” jedzeniu mięsa. Michael Huemer zaprasza do dyskusji pomiędzy przeciwnikami diety tradycyjnej, a mięsożercami. Pokazuje, jak prowadzić konstruktywną rozmowę i jakich myślowych błędów unikać w dyskursie na temat wegetarianizmu i weganizmu.
„Polskie mięso. Jak zostałem weganinem i przestałem się bać”, Jaś Kapela, Wydawnictwo Krytyki Politycznej
Jaś Kapela zatrudnił się na czarno na drobiarskiej fermie przemysłowej, brał udział w łapaniu drobiu w kurniku oraz w ubojni chcąc na własne oczy przekonać się, w jakich warunkach żyją hodowlane kury i jak są później przetwarzane na mięso. Ale nie tylko. Udał się także do jednego z największych w Polsce zakładu uboju świń, by z dziennikarzami i aktywistami dowiedzieć się, jak przemysłowa produkcja zwierząt wpływa na życie codzienne mieszkających tam ludzi.
Jak możemy przeczytać o książce od wydawcy: „Polskie mięso” to nie tylko mocny reportaż o zwierzętach, jedzeniu mięsa, weganizmie, ale także poruszająca historia jedzenia – tego, jak jedzono, co się je i co będziemy jeść już za kilka lat. Sam autor zaś twierdzi: Im więcej na ten temat czytam i wiem, tym bardziej jestem przekonany, że świat bez jedzenia mięsa i produktów odzwierzęcych byłby lepszy. Ale czy jest możliwy?
„Wyzwolenie zwierząt”, Peter Singer, Wydawnictwo Marginesy
„Wyzwolenie zwierząt” to swoista biblia dla miłośników i obrońców zwierząt, można pokusić się o stwierdzenie, że swoim pojawieniem się rozpoczęła rewolucję i zainicjowała powstanie ruchów obrońców praw zwierząt. Niedawno zaś doczekała się wznowienia po latach ze wstępem Yuvala Noaha Harariego, autora m.in. książki „Sapiens” oraz z wprowadzeniem Dariusza Gzyry, współzałożyciela Stowarzyszenia Empatia, autora wspominanej wyżej książki „Dziękuję za świńskie oczy”.
Mimo, iż książka powstała w 1975 roku wciąż jest boleśnie aktualna ukazując, jak gatunkowizm przyczynił się do ogromu okrucieństwa zadawanego zwierzętom. Sam autor podkreśla: Napisałem opowieść o tyranii człowieka wobec zwierząt. W rozdziałach ukazujących ich cierpienie znajdą się miejsca, które wzbudzą emocje. Mam nadzieję, że będzie to gniew i oburzenie.
„Prawa zwierząt. Praktyczny przewodnik”, Karolina Kuszlewicz, Wydawnictwo Wolters Kluwer
Długo wyczekiwana książka-podręcznik Karoliny Kuszlewicz, adwokatki i ekspertki w zakresie ochrony zwierząt i przyrody. Książka zawiera omówienie narzędzi prawnych, które mogą służyć poprawie losu zwierząt, zarówno w kontekście pomocy interwencyjnej, jak i w ujęciu bardziej systemowym. Wskazano najważniejsze przepisy ustawy o ochronie zwierząt. Autorka przybliża w niej m.in. zakres ochrony poszczególnych grup zwierząt, opisuje przestępstwa znęcania się nad zwierzętami oraz opisuje wymogi formalnoprawne, które muszą zostać spełnione, by interwencyjne odebranie zwierzęcia odbyło się zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem. W „Prawach zwierząt” znajdziemy także obszerną analizę wielu wyroków sądowych w sprawach znęcania nad zwierzętami, także przypadki zakwalifikowane do przestępstw ze szczególnym okrucieństwem. Chociaż ten praktyczny podręcznik jest przeznaczony głównie dla organów ścigania, sądów i organów administracji publicznej, powinny po niego także sięgnąć przedstawiciele organizacji prozwierzęcych, aktywiści oraz wszelkie osoby zaangażowane w walkę o prawa zwierząt, gdyż, jak podkreśla autorka: głównym przesłaniem tej publikacji jest wykorzystanie wiedzy, by nieść pomoc zwierzętom.
