Słowo antyoksydanty stało się od kilku lat bardzo modne: bardzo często są im przypisywane liczne zdrowotne właściwości, jak np. zawartość witaminy C i E oraz karotenoidów. Antyoksydacyjne oznacza, że dana substancja wstrzymuje lub opóźnia oksydację – czyli reakcję z tlenem,np. zbrązowienie rozciętego jabłka. Wystarczy parę kropel bogatego w witaminę C soku cytrynowego, aby zahamować taką reakcję w jabłku. Produkty roślinne mają w sobie średnio 64 razy więcej składników oksydacyjnych niż produkty zwierzęce.
Pokonać stres oksydacyjny
Osoba, która przyjmuje substancje antyoksydacyjne z pożywienia, pomaga swojemu ciału bronić się przed oksydacją i działaniem tzw. wolnych rodników we krwi. Stres oksydacyjny powstaje na skutek przeciążenia organizmu szkodliwymi substancjami, niezdrowego odżywiania, spożywania alkoholu i palenia ale oraz jako reakcja na stany zapalne, chroniczne choroby i stres psychiczny.
Antyoksydanty w owocach jagodowych
Naukowcy odkryli, że owoce jagodowe są pożywieniem charakteryzującym się najwyższą zawartością antyoksydantów przypadających na jedną porcję. Wśród regionalnych owoców przodują pod tym względem jeżyny, a za nimi zaraz znajdują się truskawki, borówki, jagody i maliny.
Jednak należy uważać przy jednoczesnym spożyciu owoców jagodowych z mlekiem krowim jak np.: mleczny shake truskawkowy lub truskawki ze śmietaną, ponieważ mleko krowie hamuje przyswajalność antyoksydantów. Z tego powodu – i z wielu innych jak np. kwestie etyczne dot. zwierząt – najlepiej jest zrezygnować ze spożycia nabiału. To czy mleko sojowe ma podobne działanie, nie zostało jeszcze zbadane. Wiadomo jest natomiast, że mleko sojowe powoduje gorszą przyswajalność składników odżywczych z zielonej herbaty.
Pozostałe produkty zawierające antyoksydanty
W wyniku tego obszernego badania zawartość antyoksydantów przypisano aż 3100 różnym produktom spożywczym. Napoje zajmują drugie miejsce jeśli chodzi ilość zawartych antyoksydantów. Szczególnie wyróżniają się tutaj niektóre rodzaje kawy i herbaty oraz soki, jednakże ilość antyoksydantów w nich zawartych waha się (spójrz na tabelę 2). Kolejnymi produktami bogatymi w antyoksydanty są – według powyższego badania – czarna czekolada, orzechy i nasiona.
Kategorie: Przyprawy i zioła oraz Zioła i tradycyjne ziołolecznictwo charakteryzują się częściowo jeszcze większą zawartością antyoksydantów na 100 g, jednak są one spożywane w małych ilościach. Niektóre suplementy z kolei zawierają jeszcze więcej antyoksydantów, co zostało również potwierdzone w badaniu. Mimo tego, preparaty te nie powinny być traktowane jako substytut świeżych naturalnych produktów zawierających antyoksydanty.
Co za dużo, to nie zdrowo
Z powodu ich znaczących właściwości zdrowotnych może się wydawać jak najbardziej właściwe przyjmowanie antyoksydantów w bardzo dużych ilościach, np. w postaci mocno skoncentrowanych suplementów. To jednak nie jest dobre rozwiązanie: antyoksydanty pochodzenia syntetycznego mogą mieć negatywne działanie np. osłabiają pozytywny wpływ sportu i aktywności fizycznej na organizm. Ponadto nie udowodniono naukowo, że takie suplementy zapobiegają chorobom takim jak: układu krążenia, miażdżycy, artretyzmowi oraz nowotworom ani, że spowalniają procesy starzenia.
Wiele wad ma również metoda ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity czyli zdolność pochłaniania wolnych rodników tlenowych), która mierzy pojemność antyoksydacyjną dla poszczególnych produktów spożywczych. Jest to wartość laboratoryjna i do tej pory brak jest wystarczających dowodów naukowych.
Wniosek: naturalne znaczy też najlepsze
Jeśli chcesz się odżywiać jak najbardziej zdrowo, polecamy szczególnie naturalne źródła antyoksydantów np. w postaci owoców jagodowych. Najlepszy okazuje się tutaj zbilansowany sposób odżywiania oparty na nieprzetworzonych produktach roślinnych, bogaty w warzywa i owoce – przez to o dużej zawartości witaminy C i innych działających antyoksydacyjnie składnikach roślinnych. Mamy nadzieję, że dalszych inspiracji dostarczy Ci nasza obszerna baza przepisów.
Foto © Victor Moussa- Shutterstock
