Wegańskie odżywanie jest zdrowe i różnorodne. Co jednak z osobami, które nie mogą jeść zawartego w wielu produktach zbożowych glutenu? W tym artykule dowiesz się, co oznacza nietolerancja glutenu i jak możesz pomimo tego schorzenia odżywiać się roślinnie.
Gluten i nietolerancja glutenu
Gluten to nic innego jak białko, które dzięki swojemu »sklejającemu« działaniu doskonale skleja chleb i inne wypieki, a znajduje się w takich zbożach jak: pszenica, orkisz, żyto, jęczmień i owies. Gluten pod postacią »seitanu« jest stosowany do wyrobu roślinnych alternatyw dla mięsa. Ponadto wiele produktów, których mało kto by się spodziewał, zawiera gluten jako środek sklejający lub wypełniający, np. zupy z torebki lub sosy.
Gluten jest ważnym elementem pożywienia u osób nie skarżących się na dolegliwości związane z jego spożyciem. I tak np. zawierające gluten pełnoziarniste produkty zbożowe jak najbardziej należą do pełnowartościowego odżywiania. Liczne zarzuty na temat szkodliwości glutenu nie zostały udowodnione w badaniach naukowych. Również wszelkie nowe diety, które wabią szybkim spadkiem wagi dzięki wykreśleniu glutenu z jadłospisu, są skuteczne bardziej z powodu ograniczenia liczby kalorii niż wykluczeniu glutenu.
Około 1% ludności w Polsce jest dotkniętych celiakią – trwającą całe życie chorobą immunologiczną, związaną ze spożywaniem glutenu i objawiającą się w postaci zapalenia błony śluzowej jelita cienkiego – ale nie wszystkie te osoby wykazują typowe dla tej choroby symptomy jak: problemy z trawieniem, bóle żołądka czy uczucie dyskomfortu. U niektórych ludzi badanie krwi i biopsja jelita cienkiego nie wskazują na celiakię, a jednak skarżą się oni na (lekkie) dolegliwości po spożyciu zawierających gluten produktów. W takim przypadku może być często mowa o występowaniu nadwrażliwości na gluten.
Gotowanie i pieczenie bez glutenu
Osoby, które muszą ściśle przestrzegać diety bezglutenowej mają obecnie możliwość zaopatrzenia się w alternatywne, roślinne i pełnowartościowe produkty. Wysokobiałkowe zawierające gluten produkty jak seitan można łatwo zastąpić tofu, tempehem i innymi wyrobami z soi (jednakże uwaga: niektóre rodzaje wędzonego tofu lub niektóre sosy sojowe zawierają gluten, więc należy czytać składy). Polecamy również jako doskonałe źródło białka rośliny strączkowe jak np.: soczewica, ciecierzyca i różne rodzaje fasoli, można z nich zrobić np. smaczny Falafel. Są już też do nabycia bezglutenowe produkty alternatywne dla mięsa, wytwarzane na bazie soi lub np. soczewicy.
W międzyczasie bezglutenowy chleb i bułki są już dostępne do kupienia w supermarketach, ale możesz je również bez problemu upiec w domu, jak np. ten Chleb zmieniający życie. Znakomite chleby i inne wypieki z bezglutenowej piekarni-cukierni Margarita (Warszawa) można zakupić przez internet. Nie tylko chleb możesz upiec w wersji bezglutenowej. Spróbuj np. Placki dyniowo-gryczane albo spód do pizzy na bazie polenty i kaszy jaglanej. Dalsze wskazówki dotyczące pieczenia bez użycia glutenu znajdziesz tu. Ponadto, w naszej bazie przepisów możesz przeglądać przepisy pod względem składników i wyszukać tylko te bez glutenu.
Dobrym zamiennikiem konwencjonalnego makaronu jest ten wytworzony z mąki kukurydzianej lub z soczewicy, dostępny w wielu sklepach ze zdrową żywnością i wielu supermarketach. Również makarony na bazie mąki ryżowej i gryczanej (Soba) nadają się tu znakomicie. Makarony ryżowe i gryczane są szczególnie popularne w kuchni azjatyckiej. Proponujemy nasz przepis na Idealny Pad thai lub Wegetariańską zupe Pho z makaronem ryżowym.
Coraz bardziej popularne stają się zbożopodobne produkty jak: amarantus oraz quinoa, tu mamy dobrą wiadomość: nie zawierają one glutenu. Co więcej, od dawna znane w polskiej kuchni kasza jaglana i gryczana doskonale urozmaicą bezglutenową kuchnię, polecamy tu potrawy jak: Potrójna ogórkowa z kaszą jaglaną lub Naleśniki. Również powszechne płatki owsiane są dostępne w wersji bezglutenowej, poszukaj w sklepach ze zdrową żywnością i niektórych supermarketach w dziale »zdrowa żywność«. Są one doskonałą opcją na smaczne śniadanie – np. w postaci Owsianki. Wypróbuj także ten przepis na Owsianą kostkę z rabarbarem, do którego potrzebujesz m.in. właśnie płatki owsiane.
Na co dzień
Często na początku jest tak, że diagnoza celiakii jest trudna do zaakceptowania i podobnie jak przy przejściu na żywienie oparte na produktach roślinnych, potrzeba czasu, żeby zmienić stare nawyki żywieniowe. Na szczęście jest już dostępnych wiele produktów wegańskich nie zawierających glutenu. Dlatego też dieta wegańska jest również odpowiednia dla osób z nietolerancją pokarmową. Pomocne mogą okazać się przeróżne kulinarne strony internetowe jak np. blog »Weganizm bezglutenowy« lub »Zdrowie na talerzu«, na których znajdziesz przepisy na smaczne bezglutenowe potrawy. Co więcej, w naszej bazie przepisów możesz wyszukiwać dania w zależności od różnych nietolerancji pokarmowych. U nas znajdziesz przepisy wykluczające nie tylko typowe alergeny, ale także inne niekiedy problematyczne składniki.
Foto © Joanna Dorota – Shutterstock
