Jak przeżyć Święta bez karpia i bez uwag rodziny na temat naszej roślinnej diety? Wigilia sama w sobie jest tradycyjnie „postna”, co oznacza, że teoretycznie nie powinno być na stole mięsa. W praktyce dobrze wiemy, że niestety „postne” nie oznacza tego samego co „bezmięsne” czy chociażby wegetariańskie. Ryba to przecież nadal mięso, nawet jeśli chude. Karp podobnie jak inne gatunki zwierząt hodowlanych jest hodowany i sporzedawany w niehumanitarnych warunkach – zapoznaj się z naszą kampanią „Głos dla Karpii”, aby dowiedzieć się więcej na ten temat. W tym artykule znajdziesz propozycje potraw na wegańskie Święta. A jeśli do tej pory nie wyobrażałeś/ aś sobie Świąt bez tradycyjnego karpia i pewne nawyki wyniosłeś/aś z domu, mamy dla Ciebie dobrą wiadomość! Rybne smaki da się uzyskać również z roślinnych potraw.
Najpierw rodzina
Jeśli w tym roku nie chcesz spędzać Świąt przy stole zastawionym karpiem, zorganizuj Wigilię lub któryś ze świątecznych dni u siebie i przygotuj zestaw wegańskich potraw. Jeśli rodzina nie rozumie Twoich wyborów, postaraj się wytłumaczyć taktownie, że nie mają one związku z rodziną i nie mają nikogo obrażać oraz zaproponuj swoją wersję roślinnego „karpia” (patrz niżej). Jeśli rodzina nie wyobraża sobie jednak bezrybnych świąt przynieś do niej na Wigilię swoje propozycje i wystaw na stole do spróbowania przez domowników.
Potrawy, które muszą znaleźć się na Twoim wigilijnym stole
Tradycyjnie Wigilię zaczynamy od zupy- w Polsce zależnie od regionu jest to zwykle Barszcz czerwony serwowany z uszkami lub pasztecikami albo Zupa grzybowa przyrządzona z leśnych grzybów. Nasza propozycja barszczu zawiera suszone śliwki i czerwone wino, dzięki czemu smak jest jeszcze bardziej aromatyczny. W tradycyjnej zupie grzybowej z kolei często dodaje się masło, ale w sklepach znajdziesz też jego wegańskie zamienniki. Podawaj ją z łazankami lub z tradycyjnym makaronem do zupy, np. typu „fale”.
Dania główne
Zwykle po zupie na stole wigilijnym pojawia się wtedy karp, spróbuj zachęcić rodzinę do spróbowania jego wegańskiej wersji, z selera lub z tofu. Rybny smak tym potrawom nadają glony nori i odpowiednia marynata na bazie sosu sojowego. Wegańskiego karpia da się uzyskać nie tylko w wersji smażonej, ale również w galarecie, czy po grecku- zobacz naszą publikację „Co zamiast karpia na Święta?”. Na wigilijnym stole koniecznie znaleźć musi się Bigos, spróbuj naszej wersji z wędzonymi śliwkami oraz ze skwarkami z tofu wędzonego. Gwarancją przygotowania dobrego bigosu jest zarezerwowanie sobie odpowiednio dużo czasu na jego przygotowanie, gdyż najlepszy bigos to ten gotowany przez kilka godzin, a nawet dni i regularnie mieszany. Obowiązkowo na Wigilię podaj też pierogi, które przygotujesz w wersji z kapustą i grzybami (użyj po prostu bigosu) lub Pierogi ruskie z tofu. Wariacją na temat kapusty i pierogów będą Łazanki jabłkowe lub po prostu zwykłe łazanki podane z bigosem. Roślinne Święta to okazja do poczęstowania rodziny świątecznym obiadem w wegańskiej i zdrowszej wersji, z naszych propozycji polecamy pieczenie: Pieczeń z seitanu z nadzieniem śliwkowo orzechowym lub Orzechową pieczeń, obie podane tradycyjnie, np. z ziemniakami i surówkami. Możesz też zaproponować rożnego rodzaju zapiekanki, np. Ziemiaczaną z brukselką i orzechami włoskimi lub Zapiekankę z brukwi.
Świąteczne przystawki i zakąski
Na świątecznym stole zwykle oprócz dania głównego stawia się przeróżne zakąski. W kuchni roślinnej zaserwuj wegańskie śledziki- w tej roli doskonale sprawdzą się boczniaki lub kotlety sojowe. Przepisów na przygotowanie boczniaków jest mnóstwo – od śledzi w oleju, occie, na słodko i z Korzennym posmakiem (zajrzyj ponownie do publikacji „Co zamiast karpia na Święta?”). Polecamy też Marynowane grzybki, najlepiej własnej roboty, przygotowane jeszcze latem, wstawione do domowej spiżarni. Na stole mogą też znaleźć się pikle, inne marynaty albo kiszonki. Warto też przyrządzić pasztety, w wersji roślinnej przygotujesz je nawet ze zwykłych warzyw z bulionu. Spróbuj naszej propozycji na Koperkowy pasztet wegański. Świateczną potrawą są też często popularne w Polsce „zimne nóżki”- my proponujemy pyszną roślinną alternatywę czyli Galaretki warzywne z agarem – goście na pewno bedą zaskoczeni nie tylko wyglądem, ale i smakiem. Tradycyjnej sałatki warzywnej również nie może zabraknąć na „polskim świątecznym stole”, wykorzystaj do niej warzywa z bulionu na zupę. Jako rarytas podaj Tatar z suszonych pomidorów.
Na słodko- pierniki, tofurniki, jagielniki
Tradycyjne ciasta na Święta to oczywiście piernik lub makowiec. Bazą do przygotowania świątecznych wypieków będzie Domowa przyprawa piernikowa– możesz ją przygotować samodzielnie, będzie wtedy bardziej aromatyczna i pozbawiona sztucznych dodatków. Nada się do ciast, przede wszystkim piernika, ale można też użyć jej do kawy. Zmiel świeże ziarna kawy w młynku, a następnie wymieszaj z przyprawą piernikową, a otrzymasz świąteczną aromatyczną kawę, idealną dla gości na Święta lub na prezent pod choinkę własnej roboty. Zwolennicy sernika na pewno zamakują w różnego rodzaju tofurnikach lub jagielnikach – spróbuj naszego przepisu na Jagielnik piernikowy. Na słodko na Święta podaje się dania z maku, np. Tradycyjny makowiec, makiełki czyli kluski z makiem i bakaliami lub śliżyki- makowe kulki zanurzone w mleku, oczywiście roślinnym. W niektórych rejonach Polski popularna jest kutia czyli pszenica z makiem i bakaliami. Z innych naszych propozycji na słodki świąteczny deser przygotuj Roladki figowo-cynamonowe raw.
Na trawienie…
Czy to w święta czy w inne dni obżarstwo nie jest wskazane. Po sytym posiłku i po Świętach polecamy zioła na trawienie- zaparz rumianek lub koper włoski, a dolegliwości po świątecznych posiłkach będą Ci mniej doskwierać.
Wegańskie prezenty
Wegańskie święta, to nie tylko potrawy na wigilijnym stole. W zgodzie z ideą „cruelty free” i „zero waste” postaraj sie o też o wegańskie prezenty, np. po zachwytach nad przygotowanymi przez Ciebie potrawami warto mięsożernej rodzinie sprezentować wegańską książkę kulinarną- zajrzyj do naszych propozycji. Radość sprawiają też własnoręcznie przygotowane prezenty, tak jak wspomniana już świąteczna kawa własnej roboty, pasty na chleb w słoiczku lub przetwory z domowej spiżarni (teraz własnie powinny być pyszne!). Warto też zwrocić uwagę na ilość papieru do opakowań, które choć ładnie wyglądają wędrują zaraz do kosza. Może warto użyć starych torebek na prezenty lub po prostu owinąć je wstążką? Choinka to osobny temat- staraj się, jeśli już musisz wybieraj te z lokalnego źródła i od sprawdzonego sprzedawcy. Te w doniczce, jeśli będą odpowiednio pielegnowane da się często później zasadzić w ogródku, na trawniku pod blokiem lub np. oddać do posadzenia w pobliskiem przedszkolu, szkole lub domu spokojnej starości.
Wesołych Świąt!
Tekst: Beata Cymerman- Fundacja Alberta Schweitzera
Foto główne: © Bogdan Sonjachnyj – Shutterstock
